Şema Terapi

Şema Terapi

Şema terapi, 1980’lerin ortalarına doğru Dr. Jeffrey Young tarafından geliştirilen bir terapi modelidir. Dr. Young, Pennsylvania Üniversitesi Kognitif Terapi Kliniği’nde Prof. Aaron Beck’in yanında deneysel araştırmalarda bulunduğu sıralarda özellikle belirli kişilerin standart terapiden yarar sağlama oranlarının daha düşük olduğunu fark etmiştir. Bu kişilerin kendilerine, hayata ve diğer insanlara yönelik hayat boyu kalıcı olan belirli inanç, düşünme, his ve davranış örüntülerinin olduğunu gözlemleyerek dikkatini, bu derin yerleşimli ve inatçı örüntüleri değiştirmeye yönelik bir terapi ekolü geliştirmeye vermiştir. Bu örüntülere de ‘Şema’ adını vererek böylelikle Şema Terapi oluşumunun doğmasını sağlamıştır. Şema Kavramı Üzerine Bilgiler Şema kavramı dediğimiz süreç, çocukken bakımımızı üstlenen yetişkinler tarafından belli başlı fiziksel ve duygusal ihtiyaçlarımızın eksik bırakılması sonucunda oluşturduğumuz ve birbirine bağlı olan düşünce/davranış örüntüleridir. Çocukluk sürecinden itibaren ergenlik sürecinin erken safhalarında bilincimizin dışında oluşan şemalar bir ömür boyu bizlerle birlikte olarak yetişkinliğimizde de pek tabii etkin rol oynamaktadırlar. Fakat oluşturulan bu şemalardaki eksikliklerden dolayı kişiler hem davranışsal olarak hem de duygusal olarak sorunlu kişiler olurlar ve sorunlu davranışlar sağlayarak kişilerle aralarındaki ilişki bağını kopacak noktaya getirebilirler. Bu da hayatlarındaki işlevsellik boyutunu büyük oranda baltalayarak bu kişilerin belli psikolojik ve psikiyatrik sorunlarla karşılaşıp terapiye ihtiyaç duymasına neden olur. Bu kavram oluşturulurken toplam 18 şemanın bir araya getirildiği söylenebilir. Köken olarak 5 ayrı eksik bırakılmış çocukluk ihtiyacı üzerinden şekillenen şema kavramı, kişilerin bilinçaltında ister istemez kendilerinde var olan bu eksikliğe karşı da bir savunma mekanizması geliştirmesine de neden olmaktadır. Ancak kişilerin kendileri için koruma amaçlı geliştirdikleri bu inkar etme ve başa çıkma stratejileri de fayda sağlamayarak aksine sorunların içine daha çok çekilme halini meydana getirmektedir. Şema Terapinin Uygulama Yöntemleri Nelerdir? İmajinasyon: İmgeleme üzerine bir çalışma olan imajinasyon, kişinin güncel süreçte yaşamış olduğu duygusal problemini irdeleyebilmesi için bu konuyla bağlantılı olabilecek bir çocukluk anısını hatırlamasını sağlar. Böylelikle olumsuzluk yaratan şemanın kökeninin ne olduğu belirlenerek terapistle en temel sorun paylaşılarak çözüm oluşturulmaya çalışılır. Sandalye Çalışması: Uygulanan şema terapisi, bireylerin standardize olmuş normlara uyum sağlayamadığı noktalarla baş edebilme sürecini geliştirmesine ve bu tip durumlar karşısında modunu nasıl düzelterek geliştirebileceğini öğrenebilmesine yardımcı olur. Flaş Kartlar: Bireylerin sorun yaşadıkları alanlarla günlük hayatları içerisinde karşılaştıklarında, bu alandaki şemalarının daha sağlıklı bir şekilde düzeltilebilmesi ve iyi davranışlar sergilenebilmesi adına kişilere verilen not doldurma görevidir. Ev Ödevleri: Seansların dışında bireylerin kendileriyle kaldıkları bireysel hayatlarında, sorunlu davranış gösterdikleri örüntüleri ortadan kaldırmaya ve daha iyi fark etmeye yönelik egzersizler bütünüdür. Şema Terapi Sürecinin Farkı Nedir? Şema terapi süreci, özellik olarak diğer yaklaşımlardan daha kuvvetli yönleri bulunan bir terapi modeli olarak ele alınabilir. Çünkü bilişsel davranışçı terapi, psikanalitik terapi, Gestalt terapisi, bağlanma teoileri ve duygu teorileri gibi çokça örneklendirdiğimiz yaklaşımların hepsinin bir arada değerlendirilip en etkili yönlerinin sentezlenmesiyle oluşturulmuş bir psikoterapi alanı olarak var edilmiştir. Bu kadar etkili bir yöntem olarak değerlendirilmesinin de bu sentezlenme durumuyla yakından ilişkisi vardır. Aynı zamanda diğer yöntemlere nazaran daha esnek bir terapi yapısına sahip olan bu yöntemin, uygulamaya koyacak terapistin danışanının temel ihtiyaçlarına göre şekillendirmesi ihtimali de bulunmaktadır. Sorunlara en uygun olacak şekilde esnetilen terapi bu sayede çok daha yüksek sayılarda iyileşme vakası elde edilebilmesine de yardımcı olmaktadır. Şema Terapi Uygulama Hedefi Nedir? Yazımızın genelinde bahsettiğimiz şema terapi süreçleri, kendi içeriğindeki teknikler sayesinde kişilerin kendilerindeki eksiklikleri tamamlamasına yardımcı olarak psikanalitik süreçleri farkında olarak yaşamasına ve daha doğru bir davranış ve düşünce sisteminin içerisinde bulunabilmesine yönelik stratejileri bir hayat standardı haline getirmesini sağlamaktadır. Özetle; şema terapi çeşidi uygulamasının kişilerin hayatlarına dair hissel, inançsal ve davranışsal yönelimlerini düzeltmelerini ve bu düzeltme süreçlerinin yaşanılan farkındalıklarla daha kısa sürede, daha huzurlu ve kalıcı bir şekilde atlatılmasına katkı sağladığını söylemek mümkündür Psikolog Aynur Aktürk  Sıkça Sorulan Sorular Şema Terapi Nedir? Şema terapi; kişinin genellikle çocukluk ve ergenlik döneminde güvenlik, bağlanma, sevgi, saygı gibi temel ihtiyaçlarının giderilmemesinden kaynaklanan ve kişinin gelecek yaşantısında bu giderilemeyen ihtiyaçlar yüzünden oluşan işlevsiz şemaları sebebiyle yaşadığı psikolojik rahatsızlıkları ortadan kaldırmak için gerçekleştirilen güçlü bir psikoterapi modelidir.   Şema Terapi Yapıyor Musunuz? Psikoloji Antalya olarak alanında uzman ekibimizle şema terapi yapıyoruz.