Kardeş sahibi olmak, dünyanın en güzel ve en zor duygularından biridir. Kardeş, çocuğun istediği zaman oyun oynayabileceği, eğlenebileceği, sevincini ve üzüntüsünü paylaşabileceği yanı başındaki en yakın arkadaştır. Çocuk için kardeş, son derece önemli bir kavramdır ve gelişimine büyük oranda aracılık eder. Ancak konu en değerli varlığı olan annesine, ailesine ya da sevdiği herhangi bir ortak kullanıma hizmet eden objeye geldiğinde işler değişir ve paylaşma zorunluluğu pek çok sorunu da beraberinde getirir. Bu da kardeş kıskançlığı konusunun en temel sebebidir.
İlk çocuk veya tek çocuk, tüm ilgi ve sevgi odağının merkezindedir ve bu durumdan hayli memnundur. Annenin hamile olmasına paralel, meydana gelen fiziksel ve duygusal değişimler çocuğa da tesir eder, ilgi ve sevgi kavramlarının farklılaştığını kolaylıkla anlar. Hamilelik sürecinde kardeşiyle ilgili hazırlıkların yapılması, hamilelik yorgunlukları sebebiyle ilk çocuğuyla eskisi kadar ilgilenilememesi, çocukta kardeşine karşı negatif bir tutum yaratabilir. Kardeşin dünyaya gelmesi ile ona olan ilginin yoğunluğu, çocukta kıskançlık olarak dışa vurur ve kardeşini rakibi olarak görmesine neden olabilir. Çocuk, bu kıskançlığı yaşına paralel şekilde yansıtır. Kardeşle arasındaki yaş farkı ne kadar azsa, kıskançlık boyutu da o denli yüksek olur. En büyük tepki genelde anne ve kardeşe gösterilir. Çocuk, ebeveynlerinin kardeşiyle ilgilendiği süreçte kendini dışlanmış, yalnız hissederek anneye ve kardeşe karşı öfke içeren davranışlara başvurabilir.
Kardeş Kıskançlığının Belirtileri
Kardeş dünyaya geldikten sonra çocuk, kendine ayrılan zaman dilimine karşın kardeşinin temel bakımı için ayrılan zaman diliminin daha fazla olduğunu düşünerek ilgiyi üzerine çekmeye çalışabilir ve davranışsal olarak geriye dönüş özellikleri sergileyebilir.
Altını ıslatma
Bez bağlanmasını isteme
Emzik ve biberon kullanımı
Bebek gibi ağlama veya konuşma gibi eğilimler
İçe kapanıklık
Ağlama nöbetleri
Kendine zarar verme eğilimi
Stresli ruh hali
Kuralları yok sayma
Öfke patlamaları
Kardeş Kıskançlığını Körükleyen Sebepler
Kardeş kıskançlığını körükleyen bir diğer sebep de anne ve babanın sen artık ağabey / abla oldun diyerek çocuğun üzerine kardeş sebebiyle gereğinden fazla sorumluluk yüklemesidir. Bu davranış, kendini zaten değersiz hisseden çocuk üzerinde daha da yıkıcı etkiler bırakabilir.
Kardeş kıskançlığı, çok olağandır. Çocukta oluştan kıskançlığı yok etmeye veya onu sevdirmeye çalışmak, çocukta negatif bir algı oluşturacaktır. Bunun yerine ona karşı açık olmanız, kardeşinin bakıma muhtaç bir bebek olduğunu ve o sebeple onunla ilgilenmek zorunda olduğunuzu anlatmalısınız. Ona sık sık seni çok seviyorum, iyi ki senin gibi bir kızım / oğlum var gibi ifadeler kullanarak onun sizin için çok önemli olduğunu sık sık dile getirmelisiniz. Kardeş kıskançlığı sebebiyle, normal dışı davranışlar, aşırı içe kapanık veya fazla hırçın, öfkeli davranışlar sergileyen çocukların bir uzman tarafından değerlendirilmesi gerekir.